કુંભકર્ણ જાગે છે…!

બહુ લાંબા સમય પછી લખું છું. કુંભકર્ણની ઊંઘમાંથી જાગ્યો છું. બીજાં કામોમાં વ્યસ્ત રહેવાનું બનતાં મનમાં ઘુંટાયા કરે પણ લખવાનો સમય ન મળે. સમય મળે ત્યારે વિચારો બરાબર ન ગોઠવાતા હોય. આમ લખવાનું ટલ્લે ચડતું રહ્યું. પરંતુ આ કદાચ અહંભાવ છે…”અરેરે. હું નહીં લખું તો દુનિયા ચાલશે નહીં…” ખરેખર તો એવું નથી. હું લખું કે ન લખું, દુનિયા ચાલવાની છે.

 ઘણાયે મહત્વના બનાવો બની ગયા. “કદાચ – હિગ્સ બોસોન” કણ વૈજ્ઞાનિકોને મળી આવ્યો. (હજી વૈજ્ઞાનિકો “કદાચ” કહે છે!) આના આધારે ઘણા ઈશ્વરીય ધમપછાડા થયા, કોઈનો વળી દેશપ્રેમ પણ ઝળક્યો. “આપણા સત્યેન્દ્રનાથ બોઝને તો કોઈ યાદ જ નથી કરતા!” અરે ભાઈ, એમની કદર તો બહુ પહેલાં થઈ ચૂકી. કણનું નામ જ બોસોન છે. આથી વધારે મોટું સન્માન શું હોઈ શકે? જો કે, હિગ્સ બોસોન વિશે ગુજરાતીમાં કદાચ સારામાં સારા લેખ શ્રી ઉર્વીશ કોઠારીએ એમના બ્લૉગ Gujarati world પર લખ્યા છે (http://urvishkothari-gujarati.blogspot.in/2012/07/blog-post_15.html) ત્રણેય લેખ વાંચવા જેવા છે. જો કે અમુક બાબતોના ખુલાસા આપવામાં એમને પણ સ્વાભાવિક રીતે જ તકલીફ પડી છે. આમ છતાં ભલામણ કરવા લાયક લેખો છે. બસ. હવે એના પર નવું શું લખું?

 બીજી બાજુથી શ્રી અરવિંદભાઈ અડાલજાએ ગાંધીજીની આત્મકથાના આધારે નવી લેખમાળા શરૂ કરી દીધી! આ એક અનોખો પ્રયાસ છે. આપણે ગાંધી ન બની શકીએ પણ ગાંધીના માપદંડે પોતાના ‘સ્વ’ને માપી તો શકીએ જ. (http://arvindadalja.wordpress.com/2012/07/09/1378/). ખલાસ! હવે આ વિષય પર જે લખવું હોય તે એમના બ્લૉગ પર જ લખાય. લખાણની તસ્કરી તો ન જ ચાલે પણ વિચારની તસ્કરી પણ ન ચાલે પહેલા લેખમાં ગાંધીજીનું એક વાક્ય વાંચવા મળ્યુઃ “આ જગત નીતિ ઉપર નભેલું છે. નીતિ માત્રનો સમાવેશ સત્યમાં છે, તો સત્ય શોધવું જ રહ્યું.” આ છે ગાંધીજીનો હિગ્સ બોસોન!

 ત્યાં તો શ્રી જુગલકિશોરભાઈ વ્યાસે એમના બ્લૉગ Net-ગુર્જરી પર ગાંધીજીના હિગ્સ બોસોનનો અણસાર આપતો લેખ લખ્યો (http://jjkishor.wordpress.com/2012/07/14/lekho-63/). હીંચકે ઝૂલતાં માથે લટકાવેલા ટુવાલના છેડા સરખા કરવા લાગ્યા તો એમને સમાજના અસમાન છેડા યાદ આવ્યા! નીતિ એટલે શું? અસમાનતાને સ્વાભાવિક માનવી? ચન્દ્ર પર જઈ આવીએ, બ્રહ્માંડ ધ્વનિઓ સાંભળી લઈએ. ૧૪ અબજ વર્ષ પહેલાં ‘મહાવિસ્ફોટ’ કેમ થયો તે સમજી લઈએ, હિગ્સ બોસોન શોધી લઈએ… પણ મેં શરૂઆતમાં જ કહ્યું છે તેમ આપણી દુનિયા એમ જ ચાલવાની છે. અસમાનતાનો નૈતિક આધાર છે કે આ દુનિયા બદલશે? સત્યના ગાંધીચીંધ્યા હિગ્સ બોસોન સુધી ક્યારે પહોંચીશું?

અસમાનતા તો ઘણા પ્રકારની છે. પરંતુ સામાજિક અસમાનતાનો મને પોતાને કઈં અનુભવ ખરો? આમ છતાં આપણે સૌ જાણીએ છીએ કે અસમાનતા છે. આ સામાજિક અસમાનતા આર્થિક અસમાનતા સાથે જુગલબંધી કરતી હોય છે. જે ભોગવે તે જ જાણે.  

 સાહિર લુધયાનવી કહે છેઃ

ये महलों, ये तख्तो, ये ताजों की दुनियाँ

ये इंसान के दुश्मन समाजों की दुनियाँ

ये दौलत के भूखे रवाजों की दुनियाँ

ये दुनियाँ अगर मिल भी जाए तो क्या है

 हर एक जिस्म घायल, हर एक रूह प्यासी

निगाहों में उलझन, दिलों में उदासी

ये दुनियाँ हैं या आलम-ए-बदहवासी

ये दुनियाँ अगर मिल भी जाए तो क्या है

 

जहा एक खिलौना है, इंसान की हस्ती

ये बसती हैं मुर्दा परस्तों की बस्ती

यहाँ पर तो जीवन से मौत सस्ती

ये दुनियाँ अगर मिल भी जाए तो क्या है

 

जवानी भटकती हैं बदकार बनकर

जवां जिस्म सजते हैं बाजार बनकर

यहाँ प्यार होता हैं व्यापार बनकर

ये दुनियाँ अगर मिल भी जाए तो क्या है

 

ये दुनियाँ जहा आदमी कुछ नहीं है

वफ़ा कुछ नहीं, दोस्ती कुछ नहीं है

यहाँ प्यार की कद्र ही कुछ नहीं है

ये दुनियाँ अगर मिल भी जाए तो क्या है

 

जला दो इसे, फूंक डालो ये दुनियाँ

मेरे सामने से हटा लो ये दुनियाँ

तुम्हारी हैं तुम ही संभालो ये दुनियाँ

ये दुनियाँ अगर मिल भी जाए तो क्या है

(સાભારઃ http://geetmanjusha.com/hindi/lyrics/536.html)

 હવે એક-બે દિવસમાં ફરી આવીશ ત્યારે મારા મિત્ર, અમદાવાદના ૨૪ વર્ષના યુવાન મયંક પરમારને પણ સાથે લાવીશ. એમને ખબર છે કે જુતામાં ચૂંક ક્યાં વાગે છે. આ દુનિયા એમની નજરે કેવી દેખાય છે તે તો જોઈએ.